Schematherapie voor Dissociatieve Identiteitsstoornis

Marleen Rijkeboer¹, Nathan Bachrach^2
1Universiteit Maastricht, ²GGZ Oost Brabant

Kernwoorden

Dissociatieve Identiteitsstoornis; modusmodel

Doelgroep

Volwassenen

Thematiek en problematiek

Trauma en PTSS, Overig

Kennisniveau deelnemers

alle niveaus

Workshop

Dissociatieve Identiteitsstoornis (DIS) is een complexe, ernstige en zeer invaliderende stoornis. Patiënten geven doorgaans aan vroegkinderlijke trauma’s te hebben meegemaakt. Daarnaast hebben zij vaak last van dissociatieve symptomen als depersonalisatie, derealisatie en amnesie. Ook rapporteren zij meerdere identiteiten te ervaren, waartussen regelmatig wordt geswitcht. Gecontroleerd onderzoek laat echter zien dat het geheugen en het identiteits-functioneren van DIS-patiënten veel minder gecompartimenteerd is dan voorheen werd verondersteld. Er lijkt eerder sprake van een disfunctionele metacognitieve overtuiging.
Het modusmodel binnen schematherapie (ST) sluit nauw aan bij de problematiek van mensen met DIS en ST lijkt daarom een goede behandeloptie. In het modusmodel wordt nadrukkelijk de subjectieve ervaring van (het switchen tussen) verschillende identiteiten/modi erkend. We hebben een aangepaste vorm van ST specifiek voor DIS ontwikkeld. Deze behandeling wordt sinds enige jaren in een ‘multiple baseline case series’ studie op zijn merites onderzocht (Huntjens, Rijkeboer, & Arntz, 2019) en een tweede studie is net opgestart.
Tijdens de workshop zal eerst kort de fenomenologie van DIS aan de orde komen alsook welke verklaringen er in de loop der tijd zijn geformuleerd voor het klinische beeld. Vervolgens worden resultaten van gecontroleerd onderzoek naar het inter-identiteit functioneren van DIS-patiënten besproken en hoe deze resultaten aanleiding hebben gegeven een aangepast model van schematherapie voor DIS te ontwikkelen. Wat zijn de belangrijkste aanpassingen en waarom? Hierna wordt het ST voor DIS protocol in grote stappen doorgenomen. Een en ander wordt gelardeerd met videomateriaal van een DIS patiënte die aan onze trial heeft deelgenomen en over haar ervaringen vertelt. Ook zullen er korte oefeningen zijn in onderdelen van het protocol.

Leerdoelen
Vergroten kennis over DIS en het inter-identiteit functioneren en een globaal overzicht krijgen van de schematherapeutische behandeling van DIS.

Werkvormen
Interactieve powerpoint-presentaties en beeldmateriaal, plenaire discussies en oefenen in kleine groepen

Literatuur

Huntjens, R.J.C., Rijkeboer, M.M., & Arntz, A. (2019). Schema therapy for dissociative identity disorder; Study rational and protocol. European Journal of Psychotraumatology, 10, 1571377, DOI: 10.1080/20008198.2019.1571377