All you need is… tips voor het bewerken van de Kritische kant bij schuld en loyaliteitsgevoelens van adolescenten en (jong)volwassenen

dr. Marjolein van Wijk-Herbrink1, drs. Remco van der Wijngaart2
1PsyKey
2Van Genderen Opleidingen BV

Kernwoorden

Kritische-kant, adolescenten, (jong)volwassenen, meerstoelentechniek, rescripting

Kennisniveau deelnemers

Alle niveaus

Tags doelgroep

Kinderen en adolescenten, Volwassenen

Tags thematiek en problematiek

Persoonlijkheidsstoornissen, Transdiagnostisch, Stemmingsstoornissen, Ontwikkelings- en gedragsstoornissen

Workshop

In de handboeken schematherapie worden de modi waarin de cliënt veeleisend of straffend is naar zichzelf ‘oudermodi’ genoemd. Deze benaming impliceert dat de oorsprong van deze modi bij (tekorten van) de ouders ligt. In werkelijkheid zijn de ‘oudermodi’ meestal een internalisatie van kritische boodschappen van verschillende personen (zowel ouders als andere volwassenen en leeftijdgenoten), waarbij al bestaande schema’s bovendien de interpretatie van de boodschappen van anderen zullen beïnvloeden. Nog los van het feit dat de naam ‘oudermodi’ theoretisch gezien misleidend kan zijn, kan het ook invloed hebben op de mate waarin deze modi te bewerken zijn. Zeker bij adolescenten en jongvolwassenen kan er sprake zijn van sterke loyaliteit of (subjectieve of daadwerkelijke) afhankelijkheid van de ouders. Hoe bespreek je dan met je cliënt de bredere oorsprong van zijn/haar Kritische kant en erken je tegelijkertijd het aandeel van de daadwerkelijke ouder(s) hierin? Sommige jeugdigen en (jong)volwassenen hebben geen idee waar hun zelfkritische gedachten vandaan komen en zullen je proberen te overtuigen dat ze daadwerkelijk lastig, vervelend en dom zijn. Of ze erkennen wel dat hun vader erg streng is, maar zijn geneigd hem te verdedigen als jij een opmerking maakt over die strengheid. En hoe ga je de Kritische kant, als die mede ontstaan is door de (vroegere) bejegening door ouders, bewerken met bijvoorbeeld een meerstoelentechniek of imaginaire rescripting als de jongere cliënt na de sessie wordt opgehaald door die ouders? Dit moment kan als ongemakkelijk worden ervaren door therapeuten. In deze workshop bespreken, demonstreren en oefenen we hoe je een jeugdige of (jong)volwassen cliënt met schuld- en loyaliteitsproblematiek kunt helpen om ruimte te maken voor het tegenspreken en wegsturen van de Kritische kant. All you need bij het werken met de Kritische kant is… uitzoomen om de identiteit en zelfexpressie bevorderen!

Literatuur

Arntz, A. & Jacob, G. (2021). Schematherapie: Een praktische handleiding (Hoofdstuk 8: Disfunctionele oudermodi behandelen). Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds.
Van der Wijngaart, R. (2020). Imaginaire rescripting: Theorie en praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Van der Wijngaart, R. (2022). Stoelentechniek: Theorie en praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.