Falen of Focus, omgaan met terugval in middelengebruik tijdens een groepsbehandeling voor persoonlijkheidsproblematiek
Vivian Peerbooms1, Melissa Van Rekom1
1. Antes Expertiseteam verslaving, Deeltijd verslaving en Persoonlijkheid
Kernwoorden
Verslaving, persoonlijkheidsstoornissen, groepstherapie, geïntegreerd behandelen
Kennisniveau deelnemers
alle niveaus
Tags doelgroep
Volwassenen
Tags thematiek en problematiek
Persoonlijkheidsstoornissen, Verslaving
Workshop
Binnen de verslavingszorg zien we veel comorbiditeit van persoonlijkheidsproblematiek (Kienast et al., 2014). Toch zien we dat patiënten met zowel een stoornis in het gebruik van middelen en een persoonlijkheidsstoornis vaak tussen wal en schip vallen wat betreft behandeling (Gianoli et al., 2012). Met enige regelmaat gebeurt het dat patiënten met een verslaving die zorg nodig hebben voor hun persoonlijkheidssymptomen geacht worden volledig abstinent te zijn, en binnen de verslavingszorg kan de persoonlijkheidsproblematiek niet behandeld worden. Terugval in gebruik wordt vaak een faalervaring omdat behandeling stopgezet wordt.
Binnen het Expertiseteam Verslaving van Antes in Rotterdam is een deeltijdbehandeling opgezet waar patiënten met een stoornis in het middelengebruik en een comorbide persoonlijkheidsstoornis (of therapieresistente syndroomstoornis) geïntegreerd behandeling krijgen. Één van de uitdagingen binnen deze behandeling is het omgaan met een terugval in middelengebruik. De regel is dat er niet gebruikt mag worden tijdens de behandeling. Onze visie is dat abstinentie leidt tot een hogere commitment, minder vermijding van psychotrauma en een hogere kwaliteit van leven. Onvermijdelijk valt er wel eens iemand terug in gebruik. Hoe ga je hiermee om zonder dat dit opnieuw een faalervaring wordt? Hoe bespreek je dit in therapie, wat wordt het beleid als de regels duidelijk zijn dat gebruik niet is toegestaan?
In deze workshop nemen we middels verschillende werkvormen, onder andere een presentatie, een plenair rollenspel en een plenaire oefening met experientieel karakter, de deelnemers mee in de opzet van deze deeltijdbehandeling en de interventies die we gebruiken. Specifiek willen we de aandacht richten op het omgaan met een terugval in gebruik, deze bespreken met een schematherapeutische blik en zonder dat dit direct het einde van een behandeling betekent en hoe we dit in de verschillende fases van de behandeling vormgeven.
Leerdoelen
- De deelnemer heeft kennis van een geïntegreerde behandeling voor een stoornis in middelengebruik en persoonlijkheidsstoornissen
- De deelnemer kan comorbide middelengebruik in een modusmodel plaatsen bij persoonlijkheidsproblematiek
- De deelnemer heeft kennis van het speels uitwerken van een modusmodel in een groepstherapie
- De deelnemer heeft kennis van het omgaan met een terugval in het middelengebruik tijdens een behandeling gericht op persoonlijkheidsproblematiek
Literatuur
Bijl, L., Kiefte, J. (2015). Werken met modi in schemadrama. In: Claassen, AM., Pol, S. (eds) Schematherapie en de Gezonde Volwassene. Bohn Stafleu van Loghum, Houten.
Boog, M., Goudriaan, A. E., Wetering, Ben J. M. v. d., Franken, I. H. A., & Arntz, A. (2023). Schema therapy for patients with borderline personality disorder and comorbid alcohol dependence: A multiple-baseline case series design study. Clinical Psychology & Psychotherapy, 30(2), 373–386.
Kienast, T., Stoffers, J., Bermpohl, F., & Lieb, K. (2014). Borderline personality disorder and comorbid addiction: epidemiology and treatment. Deutsches Ärzteblatt International, 111(16), 280.
Gianoli, M. O., Jane, J. S., O’Brien, E., & Ralevski, E. (2012). Treatment for comorbid borderline personality disorder and alcohol use disorders: A review of the evidence and future recommendations. Experimental and Clinical Psychopharmacology, 20(4), 333.